Znamy program 13. Festiwalu Conrada 2021

Han Kang, Rebecca Solnit, Marieke Lucas Rijneveld, Behrouz Boochani, Brandon Hobson, a także Julia Fiedorczuk, Mikołaj Grynberg czy Dorota Masłowska – to tylko wybrani goście 13. edycji Festiwalu Conrada (18–24 października). Problemy współczesnego świata skupione w soczewce literatury, ważne, choć niekiedy niewygodne pytania, głośne publikacje, które były na ustach wszystkich, bohaterki i bohaterowie, którzy mówią o najtrudniejszych sprawach – taki będzie program tegorocznego festiwalu. Wydarzenie jest organizowane przez Miasto Kraków, KBF i Fundację Tygodnika Powszechnego.

W tym roku na festiwalu będziemy gościć pisarki, które w swojej twórczości poruszają tematy feministyczne, walczą o prawo do wolności i samostanowienia. Rebecca Solnit,słynna eseistka, historyczka i działaczka feministyczna, autorka książki Matka wszystkich pytań (Wydawnictwo Karakter 2021, przeł. Barbara Kopeć-Umiastowska), będzie mówić o tym, jak skutecznie walczyć – także za pomocą literatury – z opresyjnym patriarchatem. Helena Janeczek, urodzona w Monachium pisarka o polsko-żydowskich korzeniach, opowie o Gerdzie Taro – legendarnej fotoreporterce walczącej o prawo kobiet do wolności w realizowaniu siebie. Marta Dzido, pisarka i współautorka filmu dokumentalnego Solidarność według kobiet,nakreśli historię kobiecej emancypacji, opowie o sposobach detabuizacji kobiecej seksualności i płynących z tego korzyściach. Brytyjska pisarka i wykładowczyni, przewodnicząca Królewskiego Stowarzyszenia Literackiego i działaczka na rzecz wolności słowa – Lisa Appignanesi podejmie temat zdrowia psychicznego i jego instytucjonalnych kontekstów na przykładzie historii kobiet, które w XIX i XX wieku były przymusowo hospitalizowane w imię rzekomej troski o losy społeczeństwa. Inspiracją do rozmowy będzie książka autorki zatytułowana Szalone, złe, smutne. Kobiety i psychiatrzy (Wydawnictwo Marginesy 2021, przeł. Jan Dzierzgowski).

Nie można zmienić świata, jeśli młodzi nie włączają się we wspólną walkę. Przykładem niezgody na zastany porządek jest twórczość dwudziestodziewięcioletnich Marieke Lucas Rijneveld i ich wyróżnionej Międzynarodową Nagrodą Bookera książki Niepokój przychodzi o zmierzchu (Wydawnictwo Literackie 2021, przeł. Jerzy Koch). Najmłodsi w historii nagrody laureaci kreślą obraz życia na holenderskiej prowincji, gdzie dzieci same muszą radzić sobie z traumami – samotnością, stratą czy odrzuceniem z powodu niebinarnej tożsamości.

Valeria Luiselli, meksykańska pisarka, której teksty zostały przetłumaczone na dwadzieścia języków, daje głos tym, którzy go stracili, czerpiąc ze swoich doświadczeń wolontariuszki w amerykańskich instytucjach dla migrantów. Jej książka pt. Archiwum zaginionych dzieci (Wydawnictwo Pauza, przeł. Jerzy Kozłowski; premiera w październiku 2021) opisuje dramat tysięcy nieletnich z Ameryki Środkowej i Południowej próbujących przekroczyć południowo-zachodnią granicę Stanów Zjednoczonych.

Głos ignorowanych i marginalizowanych wybrzmi podczas tegorocznej edycji festiwalu również za sprawą Libańczyka Iljasa Churiego – jednego z najważniejszych żyjących autorów piszących po arabsku, który twierdzi, że to właśnie literatura ma szansę ocalić tych, których potraktowano niegodziwie.

O wykluczeniu opowie kurdyjski pisarz Behrouz Boochani, który jako uchodźca spędził przeszło pięć lat w skrajnie złych warunkach w ośrodku dla migrantów na wyspie Manus i tam za pomocą ukrywanego telefonu napisał książkę składającą się z wiadomości tekstowych – Tylko góry będą ci przyjaciółmi (Książkowe Klimaty 2020, przeł. Tomasz S. Gałązka).

Podczas tegorocznego festiwalu usłyszymy głos rdzennych Amerykanów dzięki czirokeskiemu pisarzowi Brandonowi Hobsonowi. Autor powieści Tam, gdzie rozmawiają umarli (Wydawnictwo Agora 2021, przeł. Jarek Westermark), która znalazła się w finale National Book Award, próbuje przywrócić pamięć o Pierwszych Narodach – cierpieniu, samotności, trudnościach i prześladowaniach, które spotkały ich niegdyś i z którymi mierzą się do dziś.

Październikowe święto literatury to arena dla inspirujących rozmów – nierzadko trudnych, zaskakujących, ale bez wątpienia koniecznych, by zrozumieć naturę przyszłości i odnaleźć siłę do potrzebnej nam zmiany. Przykładem tej ostatniej jest książka Han Kang pt. Wegetarianka (Wydawnictwo W.A.B. 2021, przeł. Justyna Najbar-Miller, Choi Jeong In),która w ubiegłym roku wzbudziła międzynarodową dyskusję. Koreańska pisarka, zdobywczyni Międzynarodowej Nagrody Bookera , opowie o źródłach emocjonalnych przemian i skutkach, jakie ze sobą niosą, nie tylko w wymiarze indywidualnym, ale i wspólnotowym.

Festiwal będzie okazją by spotkać się z cenioną belgijską pisarką Amélie Nothomb, która opowie o relacjach, jakie można nawiązać z czytanym tekstem literackim. Z Kristianem Novakiem – jednym z najpoczytniejszych chorwackich twórców, autorem m.in. powieści Czarna matka ziemia (Wydawnictwo „Pogranicze” 2020, przeł. Magdalena Połczyńska) – porozmawiamy o procesie wychodzenia z iluzji, którą tworzymy po to, by chronić się przed tragicznymi wspomnieniami z dzieciństwa.

Wybitny, wielokrotnie nagradzany amerykański pisarz George Saunders opowie, jak powieści czy opowiadania mogą zmienić naszą świadomość i sprawić, że staniemy się innymi ludźmi. Kolejnym głosem z samego serca Stanów Zjednoczonych będzie Alex Kotlowitz, dziennikarz, pisarz i filmowiec, który stworzył głośny cykl reportaży o mieszkańcach Chicago będących sprawcami lub ofiarami przemocy latem 2013 roku, kiedy od kul zginęły sto siedemdziesiąt dwie osoby, a niemal siedmiokrotnie więcej ludzi zostało rannych. Jego zdaniem nienawiść jest bezpośrednią odpowiedzią na brak perspektyw życiowych i złą sytuację ekonomiczną oraz społeczną.

Czeska prozaiczka Petra Hůlová, która często skłania odbiorców do kwestionowania ich przeświadczeń na temat rzeczywistości, spróbuje zachęcić do tego festiwalową publiczność. W jej twórczości nic nie jest takie, jak się wydaje, i nawet idee, które sprawiają wrażenie pewnych, stabilnych punktów odniesienia, mogą być podane w wątpliwość. Okazją do rozmowy będzie jej najnowsza książka pt. Krótka historia Ruchu (Wydawnictwo Afera 2021, przeł. Julia Różewicz) – określana jako „gorzka dystopia”, „dowcipna prowokacja” i bez wątpienia literatura zaangażowana w zmianę. Na Festiwalu Conrada nie zabraknie również przedstawiciela zaprzyjaźnionej eksperymentalnej grupy literackiej OuLiPo – tym razem będzie to Hervé Le Tellier, który opowie o literaturze eksperymentalnej.

Zaprosimy również na dyskusję wokół życia i twórczości Zygmunta Baumana. Rozmowa, w której udział wezmą Artur Domosławski, Dariusz Rosiak i Izabela Wagner, będzie dotyczyć m.in. doświadczenia wygnania.

Światy literackie z polskimi twórcami

Festiwal przygotował również drugą odsłonę „Światów literackich”. Każde spotkanie ma specjalnie przygotowaną trasę i przewodnika, który pokaże ukryte zakamarki, tajemnicze przejścia i zaskakujące miejsca istotne dla twórczości wybranych polskich pisarek i pisarzy. Podczas tegorocznej edycji do swoich światów zaproszą: Julia Fiedorczuk, Mikołaj Grynberg, Adam Kaczanowski, Angelika Kuźniak, Dorota Masłowska, Bronka Nowicka i Maciej Płaza.

Nagroda Conrada

W ostatnim dniu festiwalu poznamy laureata lub laureatkę przyznawanej od 2015 roku Nagrody Conrada. Statuetka w formie charakterystycznej lunety trafia co roku w ręce autora lub autorki najlepszego debiutu prozatorskiego. Nagroda stanowi część programu wspierania debiutów Krakowa Miasta Literatury UNESCO – wspólnego przedsięwzięcia Miasta Krakowa, KBF, Instytutu Książki oraz Fundacji Tygodnika Powszechnego.

Wydarzenia z programu głównego oraz cyklu dodatkowego będą dostępne na facebookowych profilach Festiwalu Conrada i Tygodnika Powszechnego, kanale KBF w serwisie YouTube oraz platformie PLAY KRAKÓW.

Więcej szczegółów na kanałach Festiwalu Conrada:

Strona: http://conradfestival.pl/

Facebook: https://www.facebook.com/ConradFestival

Instagram: https://www.instagram.com/conrad.festival/