Tydzień Filmu Niemieckiego w Kinie Pod Baranami, 20-26 stycznia 2023

Zbliża się Tydzień Filmu Niemieckiego – największy przegląd kina niemieckiego w Polsce. Nadchodząca edycja odbędzie się w kilku polskich miastach – w tym w Krakowie, w Kinie Pod Baranami, gdzie w dniach 20-26 stycznia zostanie zaprezentowanych siedem filmów. W programie m.in. obsypany nagrodami Niemieckiej Akademii Filmowej biopic Thomas Brasch oraz przywołująca antyczną sztukę retoryki komedia Sönke Wortmanna Kontra. 

Tydzień Filmu Niemieckiego to specjalne pokazy filmów odbywające się we Wrocławiu, Warszawie, Katowicach, Opolu, Poznaniu, Gdańsku, Toruniu, Kielcach oraz w Krakowie, tradycyjnie w Kinie Pod Baranami. Podobnie jak w ubiegłych latach, w programie znalazły się uznane produkcje, docenione przez krytyków i widzów na całym świecie, w tym tytuły pokazywane na międzynarodowych festiwalach oraz laureaci Niemieckich Nagród Filmowych. 

Filmem otwierającym Tydzień Filmu Niemieckiego w Kinie Pod Baranami będzieKontra – komedia Sönke Wortmanna, w której reżyser odwołuje się do sztuki retoryki i przekonuje, że warto nabyć tą umiejętność, utraconą w dobie mediów społecznościowych. O pewnej niezwykłej idei przypomina reżyser Stefan Jäger w filmie Monte Verità. Odurzenie wolnością, opowiadającym o społecznej inicjatywie sprzed 100 lat, której celem było stworzenie nowego, alternatywnego stylu życia. 

Zostanie zaprezentowany również wyróżniony dziewięcioma nagrodami Niemieckiej Akademii Filmowej biopic Thomas Brasch, poświęcony tytułowej postaci wschodnioniemieckiego pisarza, poety, scenarzysty i dysydenta. NRD pojawia się także w dokumencie Bettina opowiadającym o charyzmatycznej pieśniarce i buntowniczce Bettinie Wegner oraz w biografii popularnego muzyka, artysty estradowego i kabaretowego Olafa Schuberta, który w dokumencie Olaf Jagger próbuje odkryć tajemnice wywiadu, jaki w latach 60. jego matka przeprowadziła z Mickiem Jaggerem. 

Prawdy o wydarzeniach sprzed lat poszukuje bohaterka filmu Milczący las, nieprzypadkowo nosząca nazwisko Grimm. Nawiązań do słynnych autorów niemieckich baśni jest tu zresztą więcej: miejscem akcji jest nieprzyjazny las, pojawiają się budzące grozę postacie, a protagonistką jest młoda dziewczyna w niebezpieczeństwie. Niezwykłą osobą jest Juliusz z filmu Jönsa Jönssona Aksjomat, który niemal na każdym kroku serwuje światu (i widzom) kłamstwa o swoim pochodzeniu, sytuacji materialnej, zawodzie… Wydaje się wręcz, że mężczyzna nie potrafi funkcjonować bez tych nieustannych konfabulacji.  

Wszystkie filmy (za wyjątkiem Milczącego lasu) zostaną pokazane w oryginalnej wersji językowej z podwójnymi napisami – w języku polskim i ukraińskim. Film Milczący las zostanie zaprezentowany w oryginalnej wersji językowej z polskimi napisami. 

Wybrane filmy zostaną udostępnione również na platformie MOJEeKINO.pl.

PROGRAM: 

piątek, 20 stycznia

18.30 KONTRA | CONTRA

reż. Sönke Wortmann, Niemcy 2021, 108’

sobota, 21 stycznia

18.30 THOMAS BRASCH | LIEBER THOMAS

reż. Andreas Kleinert, Niemcy 2021, 157’ 

niedziela, 22 stycznia

18.30 MONTE VERITÀ. ODURZENIE WOLNOŚCIĄ | MONTE VERITÀ. DER RAUSCH DER FREIHEIT

reż. Stefan Jäger, Szwajcaria/Niemcy/Austria 2021, 116’

poniedziałek, 23 stycznia

18.30 AKSJOMAT | AXIOM

reż. Jöns Jönsson, Niemcy 2022, 112’

wtorek, 24 stycznia

18.30 OLAF JAGGER | OLAF JAGGER

reż. Heike Fink, Niemcy 2022, 95’ (film dokumentalny)

środa, 25 stycznia

18.30 MILCZĄCY LAS | SCHWEIGEND STEHT DER WALD

reż. Saralisa Volm, Niemcy 2022, 95’

czwartek, 26 stycznia

18.30 BETTINA | BETTINA 

reż. Lutz Pehner, Niemcy 2022, 110’ (film dokumentalny)

BILETY: 

26 zł (normalny)

21 zł (ulgowy)

18 zł (senior)

Karnet (7 filmów): 105 zł

O FILMACH: 

AKSJOMAT | AXIOM

reż. Jöns Jönsson, Niemcy 2022, 112’

MFF w Berlinie 2022: Nagroda “Encounters” (nominacja)

Niemiecka Nagroda Filmowa 2022: Najlepszy dźwięk

Aksjomaty to zdania przyjmowane za prawdziwe, których nie trzeba udowadniać. Julius, bohater filmu, również nie musi udowadniać, że historie lub tożsamości, które wymyśla, są prawdziwe. Kolegom z pracy organizuje wycieczkę nieistniejącą żaglówką, należącą rzekomo do jego matki o arystokratycznym pochodzeniu, rodzicom swojej dziewczyny z kolei sprzedaje wzruszającą historię o nieprawdopodobnym awansie społecznym i sukcesie w zawodzie architekta. Misternie konstruowane kłamstwa są jak nietrwałe, ale bardzo efektowne budowle, z których ich twórca musi ewakuować się, kiedy grożą zawaleniem. Stąd u bohatera pozorowane ataki zagrażające zdrowiu, częste zmiany pracy czy nagłe wyprowadzki z mieszkania. Nie wiemy, dlaczego Julius zmyśla: czy uważa, że codzienne życie jest zbyt szare i należy ubarwić je ciekawymi historiami, czy jego atrakcyjne opowieści sprawiają, że skupia na sobie uwagę innych i jest w centrum zainteresowania, czy wreszcie cierpi na konfabulację, zaburzenie ośrodków w mózgu, odpowiedzialnych za pamięć i kojarzenie.

Twórcy filmu wciągają widza w wymyślone historie i alternatywną rzeczywistość, którą tworzy Julius. Ta jak wiadomo stała się częścią naszego funkcjonowania w przestrzeni wirtualnej i nie budzi już zdziwienia. Tutaj kreacja jest pożądana i nagradzana lajkami i obserwującymi. Funkcjonowanie za pomocą fikcyjnej tożsamość w świecie rzeczywistym jest dość uciążliwe. Może tak też powinno być w świecie wirtualnym. 

BETTINA | BETTINA 

reż. Lutz Pehner, Niemcy 2022, 110’ (film dokumentalny)

MFF w Berlinie 2022: Nagroda FIPRESCI (sekcja “Panorama”)

Bettina Wegner jest poetką, wokalistką i autorką tekstów. Urodziła się w Berlinie, w 1947 roku, dorastała w rodzinie o lewicowych poglądach, która po wojnie wybrała Berlin Wschodni jako miejsce do życia. Z wykształcenia aktorka i bibliotekarka. Już jako młoda dziewczyna zaczęła występować na różnych scenach muzycznych, zarówno tych tworzonych przez NRD-owskie organizacje młodzieżowe, jak i w niezależnych klubach. Wcześnie też zaangażowała się w działalność polityczną, biorąc udział w akcjach i inicjatywach, które nie były po myśli ówczesnej komunistycznej władzy. Kolportując ulotki przeciwko interwencji sił Układu Warszawskiego w Pradze w 1968 roku, została po raz pierwszy aresztowana i skazana na resocjalizację poprzez pracę fizyczną w fabryce. Później przyszły kolejne akcje polityczne, których efektem był przymusowy wyjazd do RFN. 

Znakomity dokument Lutza Pehnerta, złożony z wywiadów, archiwalnych nagrań koncertów i materiałów STASI, to nie tylko opowieść o wspaniałej wokalistce, której teksty są aktualne także dziś, ale przede wszystkim portret niezależnej kobiety, żyjącej według własnych zasad i wiernej młodzieńczym ideałom. Biografia Wegner, rozpięta pomiędzy dwoma podzielonymi murem krajami o różnych systemach politycznych i społecznych, jest też dla twórców filmu impulsem do spojrzenia na najnowszą niemiecką historię z perspektywy osoby, która nie akceptuje tych podziałów i nie daje ująć się w żadne, powszechnie obowiązujące ramy. 

KONTRA | CONTRA

reż. Sönke Wortmann, Niemcy 2021, 108’

Stony Brook Film Festival 2022: Nagroda Publiczności

Bawarska Nagroda Filmowa (Nilam Farooq)

Nagroda im. Ernsta Lubitscha dla Najlepszej Komedii

Naima, świeżo upieczona studentka prawa, spóźnia się na pierwszy wykład i w przepełnionej auli nie może znaleźć wolnego miejsca. Komentarz zirytowanego profesora jest nie tylko złośliwy, ale także zabarwiony mizoginicznym i rasistowskim podtekstem. Nieprzyjemna dla młodej emigrantki inauguracja roku akademickiego zostaje nagrana i opublikowana w Internecie, wywołując burzę, której konsekwencją jest żądanie zwolnienia profesora. Renomowany uniwersytet nie może sobie pozwolić na skandal, nie chce jednak stracić bardzo dobrego wykładowcy i dlatego rektor zleca mu przygotowanie Naimy do międzyuczelnianego konkursu retorycznego. 

Film Sönke Wortmanna oparty jest na klasycznej komediowej zasadzie zetknięcia ze sobą bohaterów z dwóch różnych światów, którzy nie pałają do siebie sympatią. Jednak dzięki aktualnemu tematowi staje się on ciekawym głosem odnoszącym się do naszej, coraz bardziej powszechnej, codzienności: jak prowadzić debatę z przeciwnikiem, który nie podziela naszego punktu widzenia. Sztuka retoryki, argumentacji i przekonywania adwersarzy do reprezentowanego w dyskusji zdania, to w dobie mediów społecznościowych zdaje się utracona umiejętność, której może się nauczyć każdy, nie tylko Naima. Wybrane przez twórców filmu tematy konkursowych debat dotyczą współczesnych społeczeństw, warto więc wysłuchać argumentów, jakich używają dyskutanci, zarówno tych pro, jak i kontra.

MILCZĄCY LAS | SCHWEIGEND STEHT DER WALD

reż. Saralisa Volm, Niemcy 2022, 95’

MFF w Berlinie 2022: Compass-Perspektive Award (nominacja)

Anja, studentka odbywająca praktykę w lesie niedaleko czeskiej granicy, dostrzega podczas badań coś niepokojącego w próbkach ziemi. W położonej nieopodal miejscowości spędzała jako dziecko wakacje. Tu też przed laty zaginął w jej ojciec. Sprawa nigdy nie została wyjaśniona, a śledztwo zakończone. Anja, która kwateruje w tym samym co przed laty domu, ma nadzieję, że natknie się na jakieś ślady, które pozwolą jej odkryć rodzinną tajemnicę. Niestety wokół panuje zmowa milczenia, a prace, które Anja wykonuje, odkrywając kolejne warstwy ziemi na leśnej polanie, zaczynają budzić niepokój wśród mieszkańców. Coraz więcej osób radzi jej, aby porzuciła to zajęcie i wyjechała z wioski. Dziewczyna zastanawia się, skąd zainteresowanie jej badaniami i czy ma to związek z zaginięciem jej ojca. 

Bohaterka filmu Saralisy Volm nie przez przypadek nosi nazwisko Grimm, a nawiązań do słynnych autorów niemieckich baśni jest sporo: nieprzyjazny las jako miejsce akcji, postaci budzące grozę i młoda dziewczyna w niebezpieczeństwie. Jednak historia, którą opowiadają twórcy filmu, z bajką ma niewiele wspólnego. Jest próbą zmierzenia się z mechanizmami kolektywnego wyparcia wydarzeń z przeszłości i konsekwencjami jakie za to ponosi miejscowa społeczność.  

MONTE VERITÀ. ODURZENIE WOLNOŚCIĄ | MONTE VERITÀ. DER RAUSCH DER FREIHEIT

reż. Stefan Jäger, Szwajcaria/Niemcy/Austria 2021, 116’

MFF w Locarno 2021: Variety Piazza Grande Award (nominacja)

Austriackie Nagrody Filmowe 2022: Najlepsza scenografia (nominacja)

Hanna jest młodą mężatką i matką dwóch córek, żyje u boku dobrze sytuowanego męża zajmującego się fotografią portretową. Niestety nie potrafi odnaleźć się w roli, jaką przewidziało dla niej mieszczańskie środowisko Wiednia z początku XX wieku. Jej powracające kryzysy psychiczne łagodzi wzywany przez męża psychiatra. Podczas seansów terapeutycznych lekarz opowiada Hannie o wyjątkowym miejscu, które powstało w niedalekiej Szwajcarii. Kiedy bohaterka pewnej nocy buntuje się przeciwko wypełnianiu małżeńskiego obowiązku, właśnie Monte Verità będzie celem jej ucieczki.

Tytułową „Górę prawdy” założyli artyści i inni wolni duchem ludzie, skupieni w początkach XX wieku wokół bohemy artystycznej, zamieszkującej monachijską dzielnicę Schwabing. Ich celem było stworzenie zupełnie nowego, alternatywnego do mieszczańskiego, stylu życia. Wegetarianizm, szacunek wobec natury, kreatywna praca i możliwość realizacji różnych artystycznych eksperymentów oraz swobodny, pozbawiony konwenansów sposób bycia to główne założenia społeczności, która osiadła w Monte Verità. Wśród jej mieszkańców byli m.in.: pisarz Hermann Hesse, tancerka Isadora Duncan czy socjolog Max Weber. 

Hanna wychowana w patriarchalnym świecie nie od razu odnajdzie się w tej oazie wolności. Przekona się do niej dopiero, kiedy będzie mogła robić to, co ją fascynuje i czego w Wiedniu jej zabroniono: fotografować.

Reżyser Stefan Jäger przywołuje w swoim filmie zapomnianą społeczną ideę, z której wywodzi się wiele współczesnych ruchów alternatywnych oraz jej pionierów.

OLAF JAGGER | OLAF JAGGER

reż. Heike Fink, Niemcy 2022, 95’ (film dokumentalny)

Hof 2022: Nagroda Krytyki Filmowej

Znany niemiecki komik i artysta kabaretowy Olaf Schubert, porządkując piwnicę w domu swoich rodziców, znajduje stare radiowe taśmy, na których zapisany jest wywiad, jaki jego matka przeprowadziła z wokalistą zespołu The Rolling Stones, Mickiem Jaggerem. Rozmowa miała mieć miejsce podczas pierwszego w Republice Federalnej Niemiec koncertu słynnego zespołu w Münster, w 1965 roku. Pikanterii temu niezwykłemu odkryciu dodaje fakt, że matka Schuberta mieszkała w NRD i była dziennikarką państwowego radia, co w zasadzie wykluczało możliwość udziału w takim wydarzeniu, jak występ artystów zza żelaznej kurtyny. A jednak wywiad istnieje i nic nie wskazuje na to, aby był nieprawdziwy. Taśmy stają się pretekstem do zbadania historii własnej rodziny. Bohater filmu zaczyna poszukiwania w archiwach, wśród ówczesnych i obecnych fanów Micka Jaggera i grupy The Rolling Stones, gwiazd rocka, przyjaciół i znajomych. Wykorzystuje swoją popularność i rozległe znajomości. Jego tropienie śladów znajomości matki z legendą rocka pozwala nie tylko wejrzeć w rodzinną historię i odkryć pewną tajemnicę, ale też zobaczyć obraz czasów, w jakich przyszło jej żyć.

Olaf Schubert, jak na artystę kabaretowego przystało, relacjonuje swoją kwerendę z przymrużeniem oka, wplatając w nią wiele zabawnych wątków, przerysowanych emocji i żartobliwych sytuacji. Choć film ma formę dokumentu, to trudno ocenić, które postaci są prawdziwe, a które odgrywane. Twórcy umiejętnie balansują pomiędzy rzeczywistością i fikcją, a kiedy już wydaje się, że wszystko zakończy się fiaskiem, następuje nieoczekiwany finał. 

THOMAS BRASCH | LIEBER THOMAS

reż. Andreas Kleinert, Niemcy 2021, 157’ 

Niemiecka Nagroda Filmowa 2022: najlepszy film, reżyseria (Andreas Kleinert), scenariusz (Thomas Wendrich) męska rola pierwszoplanowa (Albrecht Schuch), kobieca rola drugoplanowa (Jella Haase), zdjęcia (Johann Feindt), montaż (Gisela Zick), scenariusz (Myrna Drews), kostiumy (Anne-Gret Oehme)

FF Tallin 2021: GRAND PRIX dla najlepszego filmu i Nagroda dla najlepszego Aktora (Albrecht Schuch)

Thomas Brasch, niemiecki pisarz, poeta, reżyser filmowy, autor sztuk teatralnych i scenariuszy urodził się w 1945 roku w Anglii, jako syn żydowskich uchodźców. Po wojnie jego ojciec został NRD-owskim funkcjonariuszem partyjnym i wysokim urzędnikiem w ministerstwie kultury. Syn dość wcześnie zauważył rozdźwięk pomiędzy wschodnioniemiecką rzeczywistością a ideałami, na których rzekomo zbudowano socjalistyczne państwo. Pierwszym jego buntem był protest przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, w 1968 roku. Zadenuncjowany przez ojca trafił do więzienia, a potem do pracy w fabryce jako frezer. W tym czasie zaczęły powstawać pierwsze utwory literackie, które Brasch opublikował dopiero w 1977 roku, po przymusowym przesiedleniu do RFN. Pisane wcześniej sztuki teatralne były zakazane przez cenzurę. W zachodnich Niemczech zaczął pracować także jako reżyser. Jego filmy trafiały na międzynarodowe festiwale w Cannes czy Locarno. 

Czarno-biały film Andreasa Kleinerta jest czymś więcej niż biografią znanego twórcy i dysydenta. Jest próbą opowiedzenia losów wielu ludzi, rozdartych pomiędzy dwoma politycznymi systemami. To bardzo aktualna historia o politycznych podziałach, które dotykają społeczeństwa, wspólnoty i rodziny. W swoją opowieść reżyser wplata sekwencje z filmów Brascha i fragmenty jego tekstów, a jej mottem może być jedna z wypowiedzi bohatera: „sprzeciw jest naszą nadzieją”.

ORGANIZATORZY: 

Goethe-Institut w Warszawie

Dom Norymberski w Krakowie

Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu

German-Films

PARTNERZY:

Mojeekino.pl

Konsulat Generalny w Gdańsku

Goethe-Institut w Krakowie

Niemiecka Centrala Turystyki