-
Telefon: + 48 696 996 410
-
Email: kontakt@muzyczny-krakow.eu
Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej OMNIA BENEFICIA 2023 – dzień czwarty i piąty
Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej już dawno się zakończył a ja nie napisałem o dniu czwartym i dniu ostatnim. Po powrocie do domu wpadłem w młyn, kocioł czy jak to tam nazwać. Relację piszę dopiero dzisiaj, ale to może nawet dobrze, bo festiwalowe emocje już trochę opadły.
Jako że festiwal mamy już za sobą, uprzejmie informuję, że za rok przyjedziemy na festiwal OMNIA BENEFICJA. Chciałem napisać, że dwa ostatnie dni festiwalu były wyjątkowe ale… przecież cały festiwal był WYJĄTKOWY. Na dzień czwarty czekali wszyscy stali bywalcy, którzy doskonale pamiętali koncert zespołu Profeti della Quinta z 2020 roku. Było to wyjątkowe wydarzenie, o którym napisałem tak:
Ensemble Profeti della Quinta został założony w Galilei w Izraelu przez śpiewaka (bas) i klawesynistę Elama Rotema. Zespół obecnie ma swoją siedzibę w Bazylei (Szwajcaria), gdzie jego członkowie odbyli studia w Schola Cantorum Basiliensis (światowym centrum badań nad muzyką dawną). Koncentrując się na repertuarze z XVI i początku XVII wieku, zespół dąży do tworzenia angażujących i wyrazistych programów dla współczesnej publiczności, biorąc jednocześnie pod uwagę praktyki wykonawcze epoki. Istotną częścią działalności Profeti della Quinta jest badanie i wykonywanie dzieł dotąd pomijanych, jak np. Hashirim asher li’Shlomo Salomone Rossiego (1623) – pierwszego utworu polifonicznego opublikowanego w języku hebrajskim.
W 2011 roku zespół wygrał York Early Music Young Artists Competition i od tego czasu występował w Europie, Izraelu, Ameryce Północnej, Chinach i Japonii. Koncertował na znanych festiwalach i w prestiżowych miejscach, takich jak Oude Muziek Festival Utrecht, Beethovenfest Bonn, London Festival of Baroque Music, Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku czy sala koncertowa w Szanghaju.
Nagrania CD zespołu są ciepło przyjmowane zarówno przez publiczność, jak i krytyków. Są to między innymi nagrania poświęcone muzyce Salomone Rossiego (dwie płyty), Luzzasco Luzzaschiego, Orlando di Lasso, Claudio Monteverdiego, anonimowego kompozytora Carlo G., Phillipe Verdelota i innych. Profeti della Quinta pojawił się również w filmie dokumentalnym Hebreo: The Search for Salomone Rossi Josepha Rochlitza, nakręconym w Mantui we Włoszech. Zespół prawykonał i nagrał dwa duże dzieła skomponowane specjalnie dla niego przez Elama Rotema: dramat biblijny Józef i jego bracia oraz zbiór motetów Quia amore langueo. Oba utwory wykorzystują biblijne teksty hebrajskie i zostały skomponowane w stylu wczesnego baroku włoskiego.
W 2023 roku Profeti della Quinta zaprezentował inną muzykę, ale ich repertuar zawsze jest niezwykły! W koncercie z 2021 roku wykorzystano kompozycje z “Rękopisu Carla G”. To bardzo tajemnicza historia. Pokaźny plik manuskryptów został zakupiony na wiedeńskim pchlim targu za 60 euro. Kiedy okazało się, że jest bardzo cenny, został sprzedany na aukcji Sotheby`s za 70 000 funtów. Obecny właściciel nie udostępnia oryginału, został on jednak zeskanowany i jest ogólnie dostępny. Nie wiadomo kim był kompozytor Carlo G, rękopis jest uszkodzony i nie można odczytać nazwiska autora.
W 2023 roku usłyszeliśmy również muzykę niezwykłą. Kompozytor to Salomone Rossi, jeden z największych twórców muzycznych XVII wieku, pracujący na dworze Wincentego I Gonzagi, księcia Mantui i Montferratu. Oprócz bardzo bogatej twórczości świeckiej, kompozytor dokonał rewolucyjnych zmian w liturgicznej muzyce żydowskiej. Salomone Rossi pochodził ze starego żydowskiego rodu w Mantui, był też rabinem.
Wprowadził do muzyki synagogalnej kontrapunkt, a jego żydowskie polifoniczne kompozycje liturgiczne, brzmiały jak klasyczna muzyka XVII wieczna, tyle tylko, że z hebrajskim tekstem. Przyznam, że język ten, dla melomana „osłuchanego” w muzyce dawnej, brzmiał dość dziwnie … ale pięknie.
Aby uzyskać akceptację społeczności żydowskiej, Salomone Rossi w tej muzyce zrezygnował z formalnych ozdobników, jego kompozycje są oszczędne i eleganckie, aby przekaz tekstów biblijnych był jasny i zrozumiały. Takie utwory, zaśpiewane perfekcyjnie i po hebrajsku, sprawiły, że koncert stanowił muzyczną, estetyczną ucztę dla publiczności.
W trakcie koncertu usłyszeliśmy również utwory współczesne, których autorem jest Elam Rotem, lider i założyciel formacji Profeti della Quinta. Inspirowane są twórczością Salomone Rossiego, chociaż w jednym z nich wydawało mi się, że usłyszałem elementy rock and rolla 🙂
Dzień piąty i ostatni to Capella Cracoviensis – Magnificat i kantata Got, man lobet dich in der Stille Johanna Sebastiana Bacha. Przyznam, że nie wiem co napisać. Geniusz kompozytora, perfekcja wykonawców i kultowe miejsce, jakim jest kościół świętej Elżbiety w Starym Sączu opisywać, relacjonować się nie da… MAGIA, to słowo używane było na tym festiwalu wielokrotnie. Przez jego odbiorców, ale też muzyków (tak, tak, – słyszałem na własne uszy!)
O starosądeckim kościele pod wezwaniem świętej Elżbiety napisałem, że jest KULTOWY. Bo jest! To była 45 edycja Starosądeckiego Festiwalu Muzyki Dawnej. Przez te lata, miejsce to gościło „kwiat światowych wykonawców muzyki dawnej”. Takich artystów, mogą mu pozazdrościć największe sale koncertowe. To miejsce przyjazne muzyce, artystom i miłośnikom muzyki, To miejsce kultowe, dosłownie i w przenośni.
To relacja z ostatnich dni festiwalu, ale nie koniec moich publikacji o festiwalu i Starym Sączu. Bo to miasto wyjątkowe, jestem tu co roku i co roku to miejsce czymś mnie zaskakuje – MAGIA!
