Spektakl „Kolacja dla głupca”, czyli o trudnej definicji głupoty – recenzja

Absurd rodzi absurd, jedno małe kłamstewko prowadzi do lawiny nieporozumień, tak w życiu jak i na scenie. Nie inaczej jest w spektaklu Kolacja dla głupca w reżyserii Tadeusza Łomnickiego na deskach tarnowskiego teatru im. Ludwika Solskiego.

Spektakl powstał na podstawie utworu Francis’a Veber’a, tytuł nawiązuje do  jednej z wielu kolacji, które we wtorkowe wieczory Pierre Brochant (Ireneusz Pastuszak), zamożny i wpływowy wydawca urządza ze swoimi równie wpływowymi przyjaciółmi. Na każdą kolację zapraszają wybranych przez siebie nieudaczników, będących nieświadomymi niczego obiektami żartów i uczestnikami konkursu na największego „przegrywa”.

W spektaklu możemy przyjrzeć się, ale i pośmiać z obu stron tego spotkania, a kto rzeczywiście jest głupcem bywa zmienne i subiektywne. Idiota staje się wybawcą, wróg przyjacielem a przyjaciel wrogiem. Spektakl zrealizowany w sposób tradycyjny, co tylko przy tym dramacie jest dodatkowym atutem. Zarówno gra aktorska jak i scenografia bardzo wyrafinowana i pełna wdzięku. Na szczególną uwagę zasługuje wyśmienita gra Ireneusza Pastuszaka oraz Jerzego Pala, wcielającego się w postać głupca. Obydwaj świetnie wpasowują się w konwencje absurdu tejże sztuki.

Jedyne zastrzeżenie może budzić zbyt długi początek spektaklu, powoli rozpędzająca się akcja, aczkolwiek pełna sala widzów i „standing” po spektaklu świadczy, że nie umniejsza to walorom całości sztuki.

VEBER Francis
(ur. 28 lipca 1937, Neuilly-sur-Seine, Francja)
Dramaturg, scenarzysta, reżyser filmowy. Pochodzi z rodziny od lat związanej z działalnością literacką – teatralną i filmową. Jego dziadek ze strony matki – Pierre Veber – to autor przeszło 150 wodewilów i skeczy. Matka Vebera pisywała powieści sentymentalne, ojciec dialogi do filmów, zaś stryj – Serge Veber – scenariusze filmowe. Sam Francis zaczynał od pracy dziennikarskiej, w której słynął ze zjadliwości i doskonałego zmysłu obserwacji. Pracował dla gazety utrzymywanej przez armię algierską, w której szeregach służył. Krótko pracował także w radio. Szukał jednak zajęć bardziej twórczych i dochodowych zarazem, dlatego podjął się współpracy z telewizją. Najpierw pisywał felietony dramatyczne i drobne skecze dla znakomitego aktora Guy Bedosa. W 1968 roku powstała pierwsza sztuka teatralna. Była to komedia zatytułowana „Porwanie”. Utrzymywała się na afiszu przez osiem miesięcy w jednym z paryskich teatrów. Kolejną komedią autorstwa Vebera była „Podłużna walizka”. W 1970 roku sztuka „Kontrakt” stała się kanwą scenariusza dla krótkometrażowego filmu. Od tego czasu Veber zaczął pisać głównie scenariusze i dialogi komedii filmowych, które odnosiły ogromne sukcesy frekwencyjne. Jego pierwszym scenariuszem filmowym był kryminał z 1970 roku „Appellez-moi Mathilde”. Najpopularniejsze z komedii nakręconych według pomysłów pisarza to „Tajemniczy blondyn w czarnym bucie” (1972), „Powrót tajemniczego blondyna” (1974), „Klatka szaleńców” (1978) – nominowana do Oskara za najlepszy scenariusz – oraz „Gorąca głowa” (1979).
W połowie lat siedemdziesiątych pisanie scenariuszy przestało mu wystarczać. Dlatego w 1976 roku zrealizował swój pierwszy film jako scenarzysta i reżyser zarazem. Film nosił tytuł „Zabawka”, a jego bohater – Francois Pignon – wystąpił potem jeszcze w kolejnych obrazach – „Pechowiec” (1981), „Les Comperes” (1983), „Zbiegowie” (1986) i „Uciekinierzy” (1989). Pomysły i scenariusze Vebera zaczęto także wykorzystywać w Hollywood, m.in. Billy Wilder swój ostatni film „Buddy Buddy” oparł na sztuce „Kontrakt”.
W 1993 roku w Paryżu odbyła się prapremiera teatralna sztuki „Kolacja dla głupca”, której wersję filmową Veber wyreżyserował pięć lat później. „Kolacja dla palanta” stała się najbardziej znanym filmem Vebera. Jednym z jej bohaterów jest także Francois Pignon. Film był nominowany do nagrody Cezara, ale statuetką nagrodzono tylko scenariusz. Ponadto Veber zdobył nagrodę za reżyserię tego filmu na Festiwalu Filmowym w Cannes oraz Oskara za najlepszy scenariusz.
W 1996 roku Veber zrealizował film „Le Jaguar” z Jeanem Reno, a rok później komedię „Dzień ojca” z Billym Crystalem i Robinem Williamsem. Z 2000 roku pochodzi film „Plotka” z Gerardem Depardieu.

Żródło: ENCYKLOPEDIA TEATRU POLSKIEGO