14 edycja Festiwalu Kultury Rumuńskiej w Krakowie

14. edycja Festiwalu Kultury Rumuńskiej przypada 35 lat po przełomowym roku 1989 dla najnowszej historii Europy Środkowo-Wschodniej. Z dzisiejszej perspektywy przyglądamy się tym, którzy mieli odwagę przeciwstawić się uciskowi, podsumowujemy przeszłość i stawiamy pytania o przyszłość Zachodu. Poza refleksją, celebrujemy radość z muzyki, podróży i spotkań z ludźmi, dla których Rumunia jest pasją i zawodem. Jak co roku Kino Pod Baranami gości najbardziej nagradzane, doceniane i oryginalne kino ostatnich lat – Przegląd Nowego Kina Rumuńskiego zawita do Krakowa.

PROGRAM

Środa, 8 maja

13.15–Spotkanie z pisarzem Virgilem Tănase i promocja książki Camus

Goście: Virgil Tănase, Paulina Frankiewicz, Maciej Kałuża. Tłumaczenie: Tomasz Klimkowski.

Spotkanie będzie okazją do dialogu rumuńskiego pisarza z ekspertami od myśli filozoficznej Alberta Camusa: Maciejem Kałużą, doktorem filozofii, wybitnym specjalistą i badaczem francuskiego egzystencjalizmu, założycielem Towarzystwa Alberta Camusa i członkiem rady naukowej „Journal of Camus Studies” oraz Pauliną Frankiewicz, doktorką filozofii Uniwersytetu Łódzkiego, autorką rozprawy poświęconej francuskiemu pisarzowi.

Więcej szczegółow można czytać pod tym linkiem.

Gdzie: Uniwersytet Jagielloński, Collegium Paderevianum 505B, al. Adama Mickiewicza 9

Wydarzenie organizowane we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim i Wydawnictwem PIW (Państwowy Instytut Wydawniczy).

8 maja– 14 czerwca: Wystawa plenerowa fotografii „Z lotu ptaka. Kościoły warowne w Transylwanii” autorstwa Ionuța Macriego.

Wystawę można obejrzeć na ogrodzeniu kościoła św. Józefa na Rynku Podgórskim (ul. Jana Zamoyskiego 2).

Więcej szczegółów pod tym linkiem.

Czwartek, 9 maja

17.00 – Intelektualista na wygnaniu.Dialog między Virgilem Tănase a Kazimierzem Jurczakiem

Tłumaczenie: Tomasz Klimkowski. 

W kontekście 35. rocznicy upadku reżimów komunistycznych w Europie Środkowo-Wschodniej,biografia Camusa, napisana przez politycznego dysydenta Virgila Tănase, stanowi punkt wyjścia do szerszego dialogu na temat emigracji intelektualistów i ich roli w obronie wartości humanistycznych w czasach ideologicznego dryfu.

Przed spotkaniem zostanie pokazany film dokumentalny „Gra ze śmiercią w berka. Operacja Tănase”, reż. Ionuț Teianu.

„Gra ze śmiercią w berka. Operacja Tănase”

Rumunia, 2013 (dokumentalny, 56’)

Opis: W 1982 roku dochodzi do konfrontacji między nowo wybranym prezydentem Francji, François Mitterrandem a rumuńskim dyktatorem Nicolae Ceaușescu z powodu historii szpiegowskiej godnej powieści detektywistycznej. Konflikt ma miejsce podczas zimnej wojny, a bitwa toczona jest za kulisami przez tajne służby obu krajów: DST i Securitate. W styczniu 1982 r. Ceausescu prosi jednego ze swoich agentów o zamordowanie w Paryżu dwóch dysydentów będących obywatelami Francji: pisarzy Virgila Tănase i Paula Gomy’ego. Ale agent Securitate, Matei Haiducu, znany jako Matthieu Forestier, udaje się do francuskich służb DST.

Wydarzenie zorganizowane we współpracy z Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie.

Gdzie: Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25

20.00 – Recital w wykonaniu Jarosława Nadrzyckiego (skrzypce) i Joanny Zathey (fortepian)

Rumuński Instytut Kultury w Warszawie zaprasza krakowską publiczność na wyjątkowy recital z utworami George’a Enescu, Henryka Wieniawskiego, Karola Szymanowskiego i Claude’a Debussy’ego. Wystąpią Jarosław Nadrzycki (skrzypce) i Joanna Zathey (fortepian). Jarosław Nadrzycki jest laureatem wielu międzynarodowych konkursów, w tym Konkursu im. George’a Enescu oraz Konkursu im. Henryka Wieniawskiego.

Koncert promujący Międzynarodowy Konkurs im. George’a Enescu. Wydarzenie organizowane we współpracy z Artexim Rumunia.

Gdzie: Aula Florianka (ul. Sereno Fenn’a 15)

Więcej szczegółów pod tym linkiem.

Piątek, 10 maja

20.00– Projekcja filmu Libertate. Reż.Tudor Giurgiu

Inauguracja Przeglądu Nowego Kina Rumuńskiego w Krakowie.

Prelekcja krytyka filmowego Miłosza Stelmacha.

Opis: Sybin, grudzień 1989 roku. Podczas rewolucji, dzięki której obalono system komunistyczny, siedmiogrodzkie miasto staje się miejscem brutalnego ataku na jednostkę milicji, który szybko przekształca się w krwawą konfrontację pomiędzy wojskiem, milicjantami, protestującymi i członkami Securitate. Podczas desperackiej próby wydostania się z oblężenia kapitan policji Viorel zostaje złapany przez wojskowych i wrzucony do pustego basenu wraz z setkami innych więźniów oskarżonych o działalność terrorystyczną.

Więcej szczegółów pod tym linkiem.

Gdzie: Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27

Sobota, 11 maja

12.00–Rumunia. Pasja i zawód

Goście: Martyną Duda i Julia Obrzut.

Prowadzenie: Dorota Filipiak.

Dorota Filipiak, z wykształcenia historyczka, z zamiłowania pisarka, rozmawia z Julią Obrzut i Martyną Dudą o tym, jak Rumunia podbiła ich serca i otworzyła im nową drogę zawodową.

Julia Obrzut – absolwentka polonistyki i rumunistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, pasjonatka rumuńskich Karpat, zafascynowana tamtejszą kulturą i językiem. Często podróżuje do Rumunii, skąd wraca z inspiracjami do materiałów dydaktycznych oraz opowieściami o rumuńskich mitach, legendach i zwyczajach, którymi dzieli się z publicznością na stronie „Opowieści z Rumunii”. Martyna Duda jest pasjonatką motocykli i podróżowania samochodem. Po krótkich samotnych wakacjach motocyklowych w Rumunii wróciła z jedną myślą – dzielić się swoją pasją i fascynacją nowymi odkryciami z innymi. Kilometr po kilometrze, ProjektRumunia.pl stał się życiowym projektem Martyny.

Gdzie: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, ul. Rajska 1 (Sala 53)

18.00–Projekcja filmu Na Północ. Reż. Mihai Mincan

Opis: Film oparty na prawdziwej historii. Jest rok 1966, rzecz dzieje się na pełnym morzu. Podczas swojej wachty na pokładzie transatlantyckiego statku Joel, religijny marynarz z Filipin, znajduje Dumitru, nielegalnego pasażera z Rumunii, ukrytego pomiędzy kontenerami. Jeżeli Dumitru zobaczą tajwańscy oficerowie dowodzący statkiem, może zostać wyrzucony za burtę. Joel postanawia, że w wyrazie wdzięczności dla Boga ukryje nielegalnego pasażera. Zaczyna się niebezpieczna zabawa w kotka i myszkę. Kiedy członkowie załogi, jego przyjaciele, a nawet sam Bóg zaczynają odwracać się do niego plecami, Joel zdaje sobie sprawę, że musi sam zmierzyć się z brutalnym przeznaczeniem.

Szczegóły dotyczące filmu tutaj.

Gdzie: Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27

20.30–Projekcja filmu Drukowanymi literami. Reż.Radu Jude

Opis: Film zainspirowany prawdziwą historią. Rumunia, 1981 rok. W komunistycznej Rumunii u władzy jest Nicolae Ceaușescu. To on, przy pomocy Narodowej Telewizji, pisze oficjalną historię. Mugur Călinescu, szesnastoletni wyrostek, zapisuje na ścianach inną historię: hasła oporu wobec reżimu pisane kredą, drukowanymi literami. Jego czyny zostały opisane w opasłym tomie akt Securitate, która obserwowała go, zatrzymała, przesłuchiwała i w końcu zniszczyła. Związek tych dwóch historii, sekretnej i publicznej, osobistej i wspólnej, wydobywa postać mało znanego bohatera na światło dzienne 30 lat po upadku komunizmu.

Szczegóły dotyczące filmu tutaj.

Gdzie:Kino Pod Baranami, Rynek Główny 27

Niedziela, 12 maja

12.00–Z góry widać lepiej. O rumuńskich Karpatach

Goście:Ewa Chwałko i Stanisław Figiel.

Prowadzenie: Dorota Filipiak

Dorota Filipiak zaprasza do dyskusji na najwyższym poziomie! Autorka książki „Rumunia. Pęknięte lustro Europy” (Wydawnictwo Paśny Buriat, 2021), za którą otrzymała nagrodę KOLOS im. Macieja Kuczyńskiego, rozmawia z dr Ewą Chwałko, alpinistką, badaczką i laureatką tej samej nagrody rok później za książkę „Łuk Karpat. 84 dni samotnej wędrówki” (Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu).

Do obu autorek dołączy Stanisław Figiel, ceniony autor literatury podróżniczej i kultowej serii przewodników po Rumunii wydawnictwa Rewasz. Zapraszamy do wspólnej podróży przez łączące nas Karpaty i dyskusji o autentycznej kulturze podróżowania.

Gdzie: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, ul. Rajska 1 (Sala 53)

16.00 – Premiera książki Luciana Boi Koniec Zachodu? W stronę jutrzejszego świata

Gość: Bogumił Luft (autor przekładu)

Prowadzenie: Szymon Kloska

Znany w Polsce głównie z prac o Rumunii Lucian Boia tym razem przygląda się przyszłości świata, a konkretnie Zachodu. Pozornie niewielka, złożona z krótkich rozdziałów, niekiedy opatrzonych prowokacyjnymi tytułami, książka „Koniec Zachodu? W stronę jutrzejszego świata” kryje w sobie dalekosiężną myśl i rzadką przenikliwość. Czas zweryfikował niektóre z prognoz zawartych w książce, ale wiele z przedstawionych diagnoz i scenariuszy wciąż wydaje się zaskakująco świeża.

Przekładu na język polski dokonał Bogumił Luft – niezależny publicysta, autor książki „Rumun goni za happy-endem” (Wydawnictwo Czarne), tłumacz, redaktor antologii reportaży „Łacińska wyspa” (Wydawnictwo Fundacji KARTA), w latach 80. redaktor katolickiego pisma „Więź”. Od 1990 r. występuje gościnnie jako ekspert w różnych programach radiowych i telewizyjnych. W latach 1999-2006 był redaktorem, publicystą i komentatorem politycznym w redakcji dziennika „Rzeczpospolita”, którego był również korespondentem w Bukareszcie i Kiszyniowie (2001-2003). Od ponad 40 lat jego domeną jest kultura, historia i sprawy bieżące Rumunii. W latach 1993-1999 pełnił funkcję ambasadora RP w Rumunii, a w latach 2010-2012 w Kiszyniowie.

Gdzie: Compare Bookstore, Pałac Potockich, Rynek Główny 20

18.00 – Projekcja filmu Wyspa.Reż. Anca Damian

Opis: Muzyczna baśń o Robinsonie Crusoe, który jest lekarzem i sam wybiera samotność na wyspie pełnej migrantów, organizacji pozarządowych i strażników. Crusoe ratuje Piętaszka, jedynego ocalałego rozbitka z łodzi nielegalnych uchodźców, a podczas swojej podróży po wyspie spotyka niezwykłe istoty i staje się świadkiem oraz uczestnikiem surrealistycznych wydarzeń. „Wyspa”, poprzez poezję wizualną i szczególną symbolikę, mierzy się z bieżącymi sprawami współczesnego świata, w którym każdy szuka swojego raju.

Ceny biletów kinowych: 28 zł (normalny), 24 zł (ulgowy), 20 zł (senior/klubowy), 100 zł (karnet na 5 seansów)

POZOSTAŁE IMPREZY: WSTĘP WOLNY

// źródło informacji: strona internetowa Rumuńskiego Instytutu Kultury